Strefy czystego transportu

Rozwiązanie tego typu stosowane jest już w 320 miejscach w Europie. Obecnie aż ponad połowę z nich znajdziemy we Włoszech i jedną czwartą – w Niemczech. W pozostałych krajach Europy Zachodniej jest po kilka – kilkanaście stref czystego transportu, najczęściej w największych aglomeracjach.

Czym są SCT?

Strefa czystego transportu (SCT) niczym oaza czystego powietrza w zatłoczonym mieście - chroni mieszkańców przed zanieczyszczeniami, ograniczając dostęp do strefy dla pojazdów niespełniających norm Euro, które to powiązane są z datą produkcji pojazdu.

Po co są ustanawiane SCT?

Wprowadzenie stref czystego transportu niesie ze sobą szereg korzyści, takich jak zmniejszenie emisji spalin, promowanie ekologicznych rozwiązań transportowych, tworzenie zrównoważonego i przyjaznego środowisku transportu miejskiego, a co za tym idzie - poprawa jakości życia mieszkańców dużych aglomeracji.

Jakie są ograniczenia w ramach SCT?

Strefy czystego transportu są dostępne dla szerokiej gamy pojazdów - benzynowych, diesli, hybryd i LPG - pod warunkiem spełnienia norm emisji spalin. Istnieją również wyjątki, które ułatwiają dostęp do strefy dla różnych grup.

Nie mniej, co do zasady do SCT mogą wjechać pojazdy:

• elektryczne
• hybrydowe
• wykorzystujące gaz (LPG, LNG, CNG)
• wodorowe
• służb ratowniczych i porządkowych
• autobusy zeroemisyjne
• autobusy szkolne
• określone w uchwale rady gminy (wyłączone z zakazu)

Kto decyduje o ustanowieniu SCT?

Zgodnie z ustawą z 11 stycznia 2018 roku o elektromobilności i paliwach alternatywnych, to gminy w formie uchwały rady gminy decydują o wprowadzeniu SCT w danej gminie.

Jak są oznaczone SCT?

W Polsce strefy czystego transportu (SCT) są zazwyczaj oznaczane specjalnymi znakami drogowymi. Informują one o wjeździe do strefy, jej granicach oraz o końcu strefy. Oprócz tego istnieje specjalne oznaczenie zakazu ruchu pojazdów o napędzie spalinowym.

Typowe oznaczenia SCT w polskich miastach:

• Znak D-54: Informuje o wjeździe do strefy czystego transportu.
• Znak D-55: Informuje o wyjeździe ze strefy czystego transportu.

Oprócz znaków drogowych, strefy czystego transportu mogą być również oznaczone specjalnymi naklejkami na nawierzchni jezdni lub tablicami z dodatkowymi szczegółami dotyczącymi zasad obowiązujących w

w SCT. Informacje o strefach czystego transportu w danym mieście można znaleźć na stronie internetowej urzędu miasta lub jednostki organizacyjnej odpowiadającej za zarządzanie infrastrukturą drogową w danym miejscu.

Jakie korzyści odnoszą mieszkańcy z wprowadzenia stref czystego transportu?

Mieszkańcy miast, w których wprowadzono strefy czystego transportu, odnoszą wiele korzyści, takich jak:

• Czystsze powietrze - SCT przyczyniają się do zmniejszenia emisji szkodliwych substancji, takich jak pyły PM2.5 i PM10, tlenki azotu i tlenek węgla, co ma pozytywny wpływ zdrowie mieszkańców.

• Mniejszy hałas - Pojazdy elektryczne i hybrydowe są znacznie cichsze od pojazdów spalinowych, co przyczynia się do zmniejszenia hałasu w miastach poprawiając tym samym komfort życia i zmniejszając poziom stresu u mieszkańców.

• Bardziej przyjazne miasto - SCT zachęcają mieszkańców do korzystania z bardziej ekologicznych form transportu, takich jak komunikacja miejska, rowery czy transport publiczny, dzięki czemu przyczyniają się do tworzenia bardziej przyjaznego i ekologicznego miasta.

Strefy czystego transportu to ważny element transformacji energetycznej i walki z zanieczyszczeniem powietrza. Wprowadzenie SCT to krok w kierunku bardziej ekologicznych i przyjaznych dla ludzi miast.

Rozwój infrastruktury dla elektromobilności na terenach miejskich

Elektromobilność staje się coraz bardziej popularnym sposobem na przemieszczanie się po miastach. Samochody elektryczne są ciche, nie emitują spalin i są tańsze w eksploatacji niż tradycyjne auta spalinowe. Aby jednak w pełni wykorzystać potencjał elektromobilności, niezbędny jest rozwój infrastruktury ładowania.

Jakie są główne wyzwania w rozwoju infrastruktury dla elektromobilności na terenach miejskich?

Jednym z głównych wyzwań jest ograniczona dostępność punktów ładowania.
W wielu miastach wciąż jest ich zbyt mało, co utrudnia korzystanie z pojazdów EV. Kolejnym wyzwaniem jest wysoki koszt budowy stacji ładowania. Inwestycje w infrastrukturę ładowania wymagają obecnie dużych nakładów finansowych, co może zniechęcać potencjalnych inwestorów. Problemem ograniczającym pojawianie się kolejnych punktów ładowania jest przestarzała infrastruktura przesyłowa na terenie miast, która jest obecnie niedostosowana do potrzeb rozwoju elektromobilności.

Jakie są dostępne technologie ładowania i jak je zintegrować z miejską infrastrukturą?

Istnieje kilka różnych technologii ładowania elektromobili. Najpopularniejsze to ładowanie prądem zmiennym (AC) i ładowanie prądem stałym (DC). Ładowanie AC jest wolniejsze, ale może być realizowane za pomocą zwykłych gniazdek elektrycznych. Ładowanie DC jest szybsze, ale wymaga specjalnych stacji ładowania oraz odpowiedniej infrastruktury przesyłowej, która pozwoli na obsługę punktów ładowania o wysokiej mocy.

Stacje ładowania można integrować z miejską infrastrukturą na różne sposoby. Mogą być one instalowane na parkingach, przy ulicach (nawet w latarniach ulicznych[1]) oraz w centrach handlowych.  Ważne jest, aby stacje ładowania były łatwo dostępne dla użytkowników elektromobili.

Jakie są modele biznesowe dla rozwoju infrastruktury ładowania i jak zapewnić jej rentowność?

Istnieje kilka modeli biznesowych dla rozwoju infrastruktury ładowania. Jednym z nich jest model publiczny, w którym stacje ładowania są budowane i zarządzane przez władze miasta. Innym modelem jest model prywatny, w którym stacje ładowania są budowane i zarządzane przez prywatne firmy.

Aby zapewnić rentowność infrastruktury ładowania, ważne jest, aby ustalić odpowiednie ceny za ładowanie. Ceny powinny być konkurencyjne w stosunku do cen benzyny i oleju napędowego, ale jednocześnie powinny zapewniać zwrot kosztów inwestycji i utrzymania punktu ładowania.

Jakie są najlepsze praktyki wdrażania infrastruktury dla elektromobilności w innych miastach na świecie?

W wielu miastach na świecie z powodzeniem wdrażane są programy rozwoju infrastruktury dla elektromobilności. Doświadczenia tych miast pokazują, że ważne jest, aby:

• Zapewnić odpowiednie dofinansowanie dla rozwoju infrastruktury ładowania.
• Współpracować z sektorem prywatnym w celu budowy i zarządzania stacjami ładowania.
• Wprowadzić ułatwienia prawne i regulacyjne dla rozwoju infrastruktury ładowania.
• Prowadzić kampanie edukacyjne mające na celu zwiększenie świadomości społecznej na temat elektromobilności.

Rozwój infrastruktury dla elektromobilności jest kluczowym elementem transformacji energetycznej. Inwestycje w infrastrukturę ładowania to nie tylko korzyści dla środowiska, ale także dla gospodarki i mieszkańców miast.

Zachęcamy do zapoznania się z dostępnymi programami dofinansowania i do udziału w kampaniach społecznych promujących elektromobilność.

Dlaczego transformacja energetyczna jest potrzebna?

Przemiany w sektorze energetycznym obecnie zachodzące w wielu krajach Unii Europejskiej mają na celu prowadzenie gospodarek ku zrównoważonemu rozwojowi poprzez wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, racjonalne korzystanie z zasobów energetycznych oraz zwiększenie efektywności energetycznej, co jest zgodne z ideą trwałego rozwoju. Głównym celem tych przemian jest całkowite zastąpienie tradycyjnych, nieodnawialnych źródeł energii, takich jak węgiel czy uran.

Na czym polega transformacja energetyczna?

Proces transformacji energetycznej polega na zmianie sposobu pozyskiwania i wykorzystywania energii w celu poprawy jej efektywności, redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz dostosowania systemów energetycznych do nowych wyzwań, takich jak zmiany klimatyczne, a także zapewnienia trwałego rozwoju.

Co składa się na proces transformacji energetycznej?

Transformacja energetyczna, to proces który przebiega na wielu płaszczyznach. Kluczowymi elementami tego procesu są:

Produkcja energii z OZE: Zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii, takich jak energia słoneczna, wiatrowa, wodna czy geotermalna, w całkowitej produkcji energii. Jest to krok w kierunku bardziej ekologicznego podejścia, które przyczynia się do redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Transport i ogrzewanie na prąd: Przestawienie gałęzi gospodarki, na przykład transportu i ogrzewania, na prąd elektryczny w celu redukcji emisji gazów cieplarnianych dzięki wykorzystaniu OZE do zasilania urządzeń, które dotychczasowo wykorzystywały paliwa kopalne

Magazynowanie energii: Rozwój technologii magazynowania energii, takich jak baterie, które umożliwiają gromadzenie i wykorzystywanie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł w bardziej efektywny sposób.

Podniesienie efektywności energetycznej: Poprawa efektywności energetycznej w różnych sektorach, takich jak budownictwo, przemysł czy transport, co oznacza zmniejszenie zużycia energii przy zachowaniu tych samych efektów.

Modernizacja sieci: Modernizacja i rozbudowa sieci energetycznych, aby umożliwić efektywny przesył energii z odległych źródeł odnawialnych do odbiorców.

Wsparcie transformacji: Wprowadzenie odpowiednich polityk, przepisów i zachęt, takich jak systemy handlu emisjami czy subsydia dla odnawialnych źródeł energii, które wspierają proces transformacji energetycznej.

Co jest celem i jakie są korzyści transformacji energetycznej?

Celem transformacji energetycznej jest stworzenie trwałego, niskoemisyjnego i zrównoważonego systemu energetycznego, który przyczyni się do ograniczenia zmian klimatycznych, poprawy jakości powietrza oraz zwiększenia niezależności energetycznej. Stanowi to istotny element globalnych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju i przeciwdziałania zmianom klimatycznym.

Proces ten niesie ze sobą również szereg korzyści – zarówno w wymiarze środowiskowym, ekonomicznym jak i bezpieczeństwa:

Ochrona środowiska: OZE nie emitują szkodliwych substancji, co przyczynia się do poprawy jakości powietrza i ochrony środowiska.

Nowe miejsca pracy: Sektor OZE jest jednym z najszybciej rozwijających się sektorów gospodarki, co stwarza nowe możliwości zatrudnienia.

Wzrost innowacyjności: Transformacja energetyczna stymuluje rozwój nowych technologii energetycznych.

Oszczędności dla gospodarstw domowych: Rozwój OZE i efektywności energetycznej może prowadzić do obniżenia rachunków za energię.

Poprawa zdrowia publicznego: Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza pozytywnie wpływa na zdrowie ludzi.

Bezpieczeństwo energetyczne: Uniezależnienie się od importu paliw kopalnych prowadzi do wzrostu poziomu bezpieczeństwa energetycznego i pomaga uniknąć negatywnych konsekwencji zawirowań na rynku międzynarodowym

Skutki wysokiej emisji zanieczyszczeń i smogu dla zdrowia i gospodarki

Żyjemy w czasach, gdy zanieczyszczenie powietrza i smog stały się poważnym zagrożeniem dla naszego zdrowia, gospodarki i środowiska. W tym artykule przyjrzymy się bliżej źródłom problemu, jego negatywnym wpływom na różne dziedziny życia oraz możliwościom przeciwdziałania temu zjawisku.

Główne źródła zanieczyszczeń powietrza i smogu

Źródła zanieczyszczeń powietrza można podzielić na dwie kategorie – źródła lokalne oraz źródła transgraniczne, gdzie do źródeł lokalnych zaliczamy:

• Gospodarstwa domowe – głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza w są gospodarstwa domowe, które odpowiadają za zdecydowaną większość emisji zanieczyszczeń. Pochodzą one głównie ze spalania węgla, drewna a nierzadko śmieci w domowych piecach, kotłach i kominkach, które nierzadko są wiekowe co przekłada się na ich niską efektywność i dużą emisyjną.
• Transport – transport, zwłaszcza pojazdy spalinowe, stanowią istotne źródło zanieczyszczeń w Polsce, gdzie liczba aut na 1000 mieszkańców przewyższa często te w wielu miastach Europy Zachodniej, przy czym często są to pojazdy stare emitujące duże ilości zanieczyszczeń, szczególnie te z silnikami diesla, które odpowiadają za znaczną część emisji pyłu zawieszonego i substancji WWA.
• Przemysł – Przemysł, w szczególności energetyka oparta na węglu, jest istotnym źródłem zanieczyszczeń powietrza. Zakłady przemysłowe, takie jak huty, koksownie czy elektrownie cieplne, mają znaczący wpływ na emisję substancji takich jak metale ciężkie, tlenki azotu, dwutlenek siarki oraz pył zawieszony.
• Rolnictwo – Hodowla zwierząt i stosowanie nawozów sztucznych również generują emisje zanieczyszczeń powietrza, choć w mniejszym stopniu niż inne sektory.

Z kolei źródła transgraniczne to zanieczyszczenia przenoszone z innych krajów – wiatr może transportować zanieczyszczenia na duże odległości, co oznacza, że problem zanieczyszczenia powietrza może dotyczyć nie tylko regionów, gdzie znajdują się źródła emisji, ale również tych znajdujących się w okolicy.

Wpływ zanieczyszczeń powietrza i smogu na zdrowie

Zanieczyszczenia powietrza i smog mają negatywny wpływ na nasze zdrowie na wiele sposobów, powodując:

• Choroby układu oddechowego – Zapalenie płuc, oskrzeli, astma, alergie to tylko niektóre z chorób, których ryzyko wzrasta wraz z narażeniem na zanieczyszczone powietrze.
• Choroby układu krążenia – Zawał serca, udar mózgu, nadciśnienie to poważne schorzenia, których wystąpienie może być częstsze u osób narażonych na smog.
• Nowotwory – rak płuc, krtani, gardła to nowotwory, których ryzyko wzrasta w związku z długotrwałym narażeniem na zanieczyszczenia powietrza.
• Problemy z płodnością i rozwojem płodu – Zanieczyszczenia powietrza mogą negatywnie wpływać na płodność i prawidłowy rozwój płodu.
• Zaburzenia funkcji poznawczych u dzieci – Narażenie na smog w dzieciństwie może prowadzić do problemów z koncentracją, pamięcią i uczeniem się.

Szczególnie narażone na negatywny wpływ zanieczyszczeń powietrza są:

• Dzieci: Ich układ oddechowy jest wciąż w fazie rozwoju, co czyni je bardziej podatnymi na szkodliwe substancje w powietrzu.
• Osoby starsze: Mają osłabiony układ odpornościowy, co utrudnia im walkę z negatywnymi skutkami zanieczyszczeń.
• Osoby z chorobami przewlekłymi: Choroby takie jak astma, alergie, choroby serca i płuc mogą ulec zaostrzeniu pod wpływem smogu.

Długoterminowe narażenie na zanieczyszczenia powietrza może prowadzić do:

• Skrócenia życia.
• Pogorszenia jakości życia.
• Wzrostu kosztów leczenia.

Wpływ zanieczyszczeń powietrza i smogu na gospodarkę

Skutki zanieczyszczeń powietrza i smogu nie ograniczają się do zdrowia. Problem ten negatywnie wpływa również na gospodarkę:

• Koszty leczenia chorób spowodowanych zanieczyszczeniami powietrza: Ponoszone przez systemy opieki zdrowotnej i samych pacjentów stanowią znaczące obciążenie dla gospodarki.
• Spadek wydajności pracy i absencja chorobowa: Narażenie na zanieczyszczenia powietrza może prowadzić do spadku produktywności pracowników i wzrostu absencji chorobowej, co generuje straty dla firm.

• Negatywny wpływ na turystykę: Turyści mogą unikać regionów o słabej jakości powietrza, co negatywnie wpływa na lokalną gospodarkę, szczególnie w sektorach hotelarskim, gastronomicznym i rekreacyjnym.
• Spadek atrakcyjności inwestycyjnej: Firmy mogą niechętnie inwestować w regionach o słabej jakości powietrza, co ogranicza możliwości rozwoju gospodarczego.

Działania na rzecz zmniejszenia emisji zanieczyszczeń i smogu

Na szczęście istnieje wiele działań, które można podjąć, aby zmniejszyć emisję zanieczyszczeń i poprawić jakość powietrza:

Działania rządu:

• Wprowadzenie i egzekwowanie norm emisji dla różnych sektorów gospodarki.
• Wsparcie finansowe dla programów modernizacji kotłów grzewczych i wymiany starych pieców na ekologiczne.
• Wsparcie finansowe dla działań związanych z poprawą efektywności energetycznej budynków i termomodernizacją.
• Inwestowanie w rozwój transportu publicznego i elektromobilności.
• Promowanie odnawialnych źródeł energii.
• Wdrażanie programów edukacyjnych i informacyjnych dla społeczeństwa.

Technologie:

• Wykorzystanie nowoczesnych technologii w przemyśle takich jak filtry i elektrofiltry, które ograniczają emisję pyłów i gazów do atmosfery.
• Wymiana starych kotłów grzewczych na nowoczesne, niskoemisyjne kotły na paliwa gazowe lub biomasę.
• Rozwój elektromobilności czyli samochodów napędzanych energią elektryczną, które nie emitują spalin.

Działania obywateli:

• Ograniczenie spalania węgla i drewna w domowych kotłach grzewczych po przez wymianę źródeł ciepła
• Wybór ekologicznych środków transportu: takich jak rower, komunikacja miejska, carsharing, elektromobilność.
• Oszczędność energii: Wyłączanie świateł i urządzeń elektrycznych, gdy nie są używane, korzystanie z energooszczędnych żarówek i urządzeń.
• Segregacja odpadów: Recykling i kompostowanie odpadów ogranicza emisję zanieczyszczeń powietrza generowanych przez spalanie odpadów.
• Wspieranie organizacji i inicjatyw działających na rzecz ochrony powietrza.

Prognozy na przyszłość

Przyszłość jakości powietrza w dużej mierze zależy od działań, które podejmiemy dzisiaj. Jeżeli nie podejmiemy zdecydowanych kroków na rzecz zmniejszenia emisji zanieczyszczeń, problem smogu będzie się pogłębiać, negatywnie wpływając na nasze zdrowie, gospodarkę i środowisko.

Z drugiej strony, wdrażanie proekologicznych rozwiązań i technologii może znacząco poprawić jakość powietrza i przynieść wiele korzyści dla zdrowia, gospodarki i jakości życia.

Transformacja energetyczna, oparta na odnawialnych źródłach energii i elektromobilności, jest kluczowym elementem walki z zanieczyszczeniem powietrza i smogiem. Wspólnie możemy budować czystą i zdrową przyszłość dla nas i przyszłych pokoleń.

Czym jest sprawiedliwa transformacja energetyczna?

Transformacja to proces, który w dzisiejszych czasach staje się nie tylko kwestią ekonomiczną, ale i moralną. Zmiany gospodarcze, szczególnie te prowadzące do redukcji emisji, stają się niezbędne w obliczu zmieniających się realiów klimatycznych. W Polsce, podobnie jak w wielu innych regionach, kwestia ta nabiera szczególnego znaczenia.

Konieczność a rzeczywistość

Współczesna koncepcja transformacji gospodarczej to nie tylko zmiana modelu energetycznego, ale przede wszystkim proces zabezpieczający dobrostan lokalnej społeczności. Zgodnie z tym podejściem, sprawiedliwa transformacja zakłada harmonijne przechodzenie z gospodarki wysokoemisyjnej na zeroemisyjną, przy zachowaniu stabilności zatrudnienia i dbałości o środowisko naturalne. Jest to proces oparty na planowaniu i zaangażowaniu społeczności lokalnej.

Wymuszona koniecznością odejścia od paliw kopalnych, transformacja gospodarcza jest zarazem odpowiedzią na rosnące wyzwania związane z globalnym ociepleniem. Polska, będąca jednym z liderów w europejskim wydobyciu węgla, stoi w obliczu nie tylko problemów ekonomicznych, ale i ekologicznych. Spadająca konkurencyjność węgla na rynku światowym, rosnące koszty jego wydobycia oraz narastające negatywne skutki dla środowiska skłaniają do poszukiwania alternatywnych rozwiązań.

Skutki braku sprawiedliwej transformacji

Brak skoordynowanej transformacji gospodarczej może prowadzić do poważnych konsekwencji społecznych. Przykłady z przeszłości, takie jak zapaść gospodarcza regionów górniczych, pokazują, że taka zmiana musi być przeprowadzana w sposób przemyślany, uwzględniający potrzeby lokalnych społeczności. Niedopuszczenie do wzrostu bezrobocia i wykluczenia społecznego wymaga wcześniejszego rozwoju alternatywnych sektorów gospodarki.

Dialog społeczny

W tym kontekście kluczową rolę odgrywa udział społeczności lokalnej w procesie planowania transformacji. Decyzje dotyczące przyszłości regionu nie mogą być podejmowane bez konsultacji i uwzględnienia głosu mieszkańców. Przykłady protestów pokazują, że mieszkańcy często czują się pominięci w procesie decyzyjnym. Konieczność uwzględnienia ich opinii staje się nie tylko kwestią demokratyczną, ale i społeczną.

Wdrażanie transformacji gospodarczej wymaga szerokiego dialogu społecznego oraz uczciwego procesu konsultacji. Samorządy lokalne powinny odgrywać kluczową rolę w tym procesie, zapewniając platformę dla dyskusji i podejmowania decyzji. Tylko w ten sposób możliwe będzie stworzenie planu transformacji uwzględniającego potrzeby i oczekiwania mieszkańców.

Działania na rzecz sprawiedliwej transformacji

W obliczu nadchodzących wyzwań związanych z transformacją gospodarczą, Polska musi podjąć świadome i skoordynowane działania. Zapewnienie sprawiedliwej transformacji staje się nie tylko kwestią ekonomiczną, ale i moralną, mającą kluczowe znaczenie dla dobrostanu lokalnych społeczności i przyszłości środowiska naturalnego.

W tym zakresie kluczowe jest jednak skupienie się na podstawowych kwestiach zapewniających sprawiedliwą transformację:

Planowanie: Transformacja musi być zaplanowana na wiele lat do przodu, dając czas na rozwinięcie alternatywnych sektorów gospodarki i przekwalifikowanie pracowników, a także na dokonanie niezbędnych inwestycji – zwłaszcza przez podmioty najbardziej narażony na jej koszty

Dialog społeczny: Planowanie transformacji wymaga uczestnictwa wszystkich zainteresowanych stron, od pracowników po przedsiębiorców, samorządowców, społeczeństwo obywatelskie, szkoły i partie polityczne. Demokratycznie wypracowana wizja rozwoju regionu jest kluczowa dla efektywności działań.

Środki na inwestycje: Skuteczna strategia musi zawierać kompleksowy program inwestycyjny, z wyraźnie określonymi źródłami finansowania, w tym funduszami unijnymi i funduszami krajowymi. Zachęty dla inwestorów prywatnych są również istotne – nakłady na innowacyjność oraz przystosowanie do celów transformacji powinny uwzględniać partycypację sektora prywatnego w transformacji

Poprawa jakości życia: Transformacja powinna obejmować działania podnoszące jakość życia, takie jak poprawa opieki zdrowotnej, transportu publicznego, kultury oraz ochrona środowiska naturalnego w regionach, które w szczególnym stopniu będą pod wpływem zmian, które niesie ze sobą transformacja energetyczna

Pomoc w przekwalifikowaniu: Umożliwienie pracownikom sektorów, które będą szczególnie narażone na skutki transformacji, zdobycia nowych kwalifikacji i płynnego przejścia do nowych miejsc pracy

Co może zrobić samorząd w kontekście transformacji?

Edukacja mieszkańców

Jednostki samorządu terytorialnego odgrywają kluczową rolę w edukowaniu mieszkańców. Mogą to robić na wiele sposobów, m.in. poprzez:

• Kampanie informacyjne: informowanie o celach i korzyściach transformacji, wpływie tradycyjnych źródeł energii na środowisko i zdrowie oraz zaletach OZE; organizowanie akcji promujących korzystanie z transportu publicznego
• Warsztaty i spotkania: przekazywanie praktycznych wskazówek dotyczących oszczędzania energii, prezentacja dostępnych technologii OZE i doradztwo w zakresie dofinansowań.
• Edukacja w szkołach: włączanie tematyki transformacji energetycznej do programów nauczania, organizowanie konkursów i projektów edukacyjnych.

Inwestycja w edukację mieszkańców to fundament zrównoważonej przyszłości. JST, które aktywnie działają w tym obszarze, budują odpowiedzialne społeczeństwo i przyczyniają się do tworzenia świata opartego na czystych i odnawialnych źródłach energii.

Inwestycje w OZE i efektywność energetyczną

JST mogą same inwestować w rozwiązania z zakresu OZE i efektywność energetyczną, stając się tym samym lokalnym liderem dającym przykład lokalnej społeczności. Zakres działań, które może podjąć JST jest dość szeroki i może odnosić się do wielu aspektów transformacji:

Energia odnawialna: budowa instalacji fotowoltaicznych na budynkach użyteczności publicznej (np. szkoły, urzędy, szpitale); podejmowanie działań w zakresie utworzenia spółdzielni energetycznej

Niskoemisyjny transport: inwestowanie w elektryczne lub wodorowe pojazdy komunikacji miejskiej; rozwój infrastruktury do ładowania pojazdów elektrycznych; rozwój lokalnej sieci rowerów na wynajem

Efektywność energetyczna: modernizacja oświetlenia ulicznego na energooszczędne LED, projekty termomodernizacyjne budynków użyteczności publicznej, optymalizacja zużycia energii w budynkach publicznych

Inwestycje JST w OZE i efektywność energetyczną to nie tylko korzyści dla samych samorządów, ale także dla całej społeczności. Stanowią one impuls do rozwoju lokalnej gospodarki, poprawy jakości życia mieszkańców i budowania odpowiedzialnej postawy wobec środowiska naturalnego.

Wsparcie finansowe

Istotnym czynnikiem jest również angażowanie lokalnej społeczności, by ta również podjęła działania w zakresie transformacji. Narzędziem do osiągnięcia tego celu jest partycypacja finansowa JST w inwestycjach dokonywanych przez osoby prywatne między innymi w jednostki wytwórcze OZE, niskoemisyjne urządzenia do ogrzewania domów i mieszkań, a także wsparcie przy termomodernizacji nieefektywnych energetycznie budynków.

JST może w tym zakresie udostępnić różnego rodzaju instrumenty – granty oraz bezzwrotne dotacje – które umożliwią realizację inwestycji, gdzie finansowanie tych instrumentów może pochodzić zarówno ze środków własnych JST, jak i programów skierowanych do JST, takich jak „Stop Smog” czy też „Ciepłe Mieszkanie”.

Szkolenie kadr

JST mogą też w ramach nabywania kompetencji organizować lub skierować swoich pracowników na szkolenia w zakresie transformacji energetycznej.

Przykładem takiego szkolenia jest Projekt Doradztwa Energetycznego, inicjatywa prowadzona przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W ramach tego programu gminy mają możliwość zgłaszania uczestników, którzy otrzymają wszechstronne szkolenie dotyczące efektywności energetycznej oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Celem jest zapewnienie, by osoby te mogły stanowić wsparcie w realizacji inwestycji na terenie gminy, prowadząc tym samym do zmniejszenia zużycia energii, ograniczenia zanieczyszczeń powietrza oraz promowania nowych źródeł energii odnawialnej.

Jakie są cele transformacji energetycznej?

W obliczu wyzwań związanych z zmianami klimatycznymi i wyczerpywaniem się tradycyjnych źródeł energii, transformacja energetyczna staje się nie tylko kwestią pilną, ale także kluczową dla przyszłości naszego globu. Przejście na bardziej zrównoważony, efektywny i ekologiczny system energetyczny wymaga wyznaczenia konkretnych celów, które będą prowadzić nas w stronę bardziej zrównoważonej przyszłości. Oto pięć najważniejszych celów transformacji energetycznej, których osiągnięcie może zrewolucjonizować naszą energetyczną infrastrukturę oraz przyczynić się do zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko.

Redukcja emisji gazów cieplarnianych

Jednym z głównych celów transformacji energetycznej jest redukcja emisji gazów cieplarnianych, które są główną przyczyną globalnego ocieplenia. Przejście na odnawialne źródła energii, takie jak energia słoneczna, wiatrowa czy wodna, oraz ograniczenie wykorzystania paliw kopalnych, takich jak węgiel czy gaz ziemny, są kluczowe dla osiągnięcia tego celu. Ponadto, promowanie efektywności energetycznej w budynkach, przemyśle oraz transporcie również przyczynia się do redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii:

Drugim istotnym celem transformacji energetycznej jest zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w całkowitej produkcji energii. Odnawialne źródła energii, takie jak energia słoneczna, wiatrowa, geotermalna czy biomasa, są nie tylko nieograniczone, ale również znacznie bardziej przyjazne dla środowiska w porównaniu do tradycyjnych paliw kopalnych. Dążenie do zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii może nie tylko zmniejszyć zależność od paliw kopalnych, ale także stworzyć nowe miejsca pracy i wspierać rozwój technologii.

Poprawa efektywności energetycznej

Kolejnym kluczowym celem jest poprawa efektywności energetycznej we wszystkich sektorach gospodarki. Oznacza to zmniejszenie zużycia energii przy zachowaniu tych samych lub nawet większych poziomów wydajności. Działania te mogą obejmować modernizację infrastruktury energetycznej, promowanie bardziej efektywnych technologii oraz zmiany w zachowaniach konsumenckich. Poprawa efektywności energetycznej nie tylko zmniejsza emisje gazów cieplarnianych, ale także może przynieść oszczędności ekonomiczne poprzez zmniejszenie rachunków za energię.

Rozwój inteligentnych sieci

W erze cyfrowej, rozwój inteligentnych sieci energetycznych (smart grid) staje się coraz bardziej istotny. Inteligentne sieci umożliwiają lepsze zarządzanie i dystrybucję energii, dostosowane do zmieniających się wzorców konsumenckich oraz warunków pogodowych. Poprzez wykorzystanie zaawansowanych technologii informatycznych i komunikacyjnych, inteligentne sieci mogą zmniejszyć straty energii, zwiększyć niezawodność dostaw energii oraz zintegrować odnawialne źródła energii do istniejącej infrastruktury.

Rozwój elektromobilności

W kontekście dążenia do zrównoważonego transportu, rozwój elektromobilności staje się priorytetem. Elektryczne pojazdy są znacznie bardziej ekologiczne niż pojazdy z silnikami spalinowymi, gdy są zasilane z odnawialnych źródeł energii. Rozwój infrastruktury ładowania, zachęty finansowe dla użytkowników oraz producentów pojazdów elektrycznych, a także badania nad nowymi technologiami baterii, są kluczowe dla przyspieszenia adaptacji elektromobilności.

Osiągnięcie tych pięciu kluczowych celów transformacji energetycznej wymaga współpracy na wielu płaszczyznach, włączając w to rządy, sektor prywatny, społeczeństwo obywatelskie oraz naukowców. Jednakże, inwestowanie w transformację energetyczną nie tylko przynosi korzyści dla środowiska naturalnego, ale także stwarza nowe możliwości rozwoju gospodarczego, poprawiając jakość życia i zdrowia obywateli na całym świecie. Dlatego też, działania podejmowane obecnie w kierunku osiągnięcia tych celów, będą miały długofalowe i trwałe konsekwencje dla naszej planety i przyszłych pokoleń.